Pokój ryski 1921 roku i kształtowanie się międzywojennej Europy Wschodniej PDF

„Autor monografii dowodzi przede wszystkim, że pokój ryski był pokojem kompromisowym. Nie jest to, wbrew pozorom, wniosek banalny, gdyż do tej pory traktat przedstawiano najczęściej jako jednostronny dyktat Polski. Dla lepszego zrozumienia istoty tego kompromisu jest on rozpatrywany na szerokim tle wojny polsko-sowieckiej z lat 1919–1920 oraz jej zmiennych kolei. Szczególną uwagę poświęcono historycznemu pograniczu polsko-rosyjskiemu z jego rodzimymi narodami – Ukraińcami, Białorusinami oraz Litwinami. Udało się także naświetlić kilka kwestii, które wciąż są przedmiotem zawziętej dyskusji, i to nie tylko w Polsce. Chodzi tu głównie o cele polskich i sowieckich armii oraz delegacji pokojowych, traktowanie jeńców wojennych po obu stronach oraz wykorzystywanie narodów znajdujących się między młotem a kowadłem – Ukraińców i Białorusinów.

Koncentrując się na stosunkach między Polską a Związkiem Sowieckim, autor pragnie przyczynić się do lepszego zrozumienia historii nie tylko tych dwóch krajów, lecz także Ukrainy, Białorusi oraz Litwy. Ponadto, rozpatrując ważne aspekty polskich i sowieckich relacji z Ententą, rzuca światło na stosunki dyplomatyczne między Europą Wschodnią i Zachodnią. Wreszcie – jest to studium przypadku: rokowań między powstającym państwem totalitarnym i raczkującą demokracją”.

(Fragment Wstępu).

Spis treści:

Od tłumacza

Podziękowania

Wstęp 

Rozdział I

Pierwsze kontakty dyplomatyczne

• Kresy Wschodnie i ich mieszkańcy
• Pierwsze kontakty
• Wybuch wojny
• Sowieckie republiki narodowe na Kresach
• Misja Więckowskiego

Rozdział II

Nieudane rokowania

• Polskie ofensywy 1919 roku
• Polski federalizm
• Misja Marchlewskiego

Rozdział III

Oficjalne propozycje pokojowe Sowietów

• Polsko-łotewska ofensywa w Latgalii
• Pierwsza propozycja pokojowa Sowietów
• Druga propozycja pokojowa Sowietów
• Sowieckie przygotowania do ofensywy wiosennej
• Polskie warunki pokoju
• Reakcja Sowietów
• Starania Piłsudskiego o pozyskanie sprzymierzeńców na Kresach
• Sowieckie przeciwdziałania
• Polska ofensywa wiosenna na Kijów

Rozdział IV

Rokowania w Mińsku

• Ograniczona ofensywa sowiecka na Białorusi
• Polska oraz autonomiczna Białoruś i sprzymierzona Ukraina
• Sowiecka ofensywa pomocnicza na Ukrainie
• Sowieci a kwestia ukraińska
• Wielka sowiecka ofensywa na Białorusi
• Porozumienie w Spa
• Nota Curzona
• Sowieckie traktaty pokojowe z Litwą i Łotwą
• Ponowne ustanowienie Sowieckiej Białorusi
• Sowieckie sukcesy militarne i błędy strategiczne
• Sowietów gra na zwłokę oraz propozycje pokojowe
• Bitwa warszawska
• Konferencja pokojowa w Mińsku

Rozdział V

Preliminaria pokojowe – trudności

• Bitwa nad Niemnem
• Instrukcje dla polskiej delegacji
• Delegacje pokojowe w Rydze 
• Sowieckie przygotowania do rokowań ryskich
• Początek rokowań i deklaracja WCKW
• Projekt preliminariów pokojowych Joffego 

Rozdział VI

Preliminaria pokojowe – przełom

• Pierwsze spotkanie poufne
• Polskie warunki terytorialne
• Porozumienie z 5 października
• Zajęcie Wilna przez generała Żeligowskiego
• Ostateczna polska ofensywa
• Formułowanie preliminariów pokojowych i rozejmu
• Warunki preliminariów pokojowych i rozejmu

Rozdział VII

Traktat definitywny – trudności

• Ostateczna klęska ukraińskich i białoruskich sprzymierzeńców Polski
• Fiasko federalizmu na Litwie Środkowej
• Przerwa w rokowaniach i nowe delegacje
• Wzajemne oskarżenia i zarzuty
• Joffe umacnia pozycję Dąbskiego
• Kwestia Wilna: Sowieci sprzeciwiają się zaangażowaniu międzynarodowemu
• Zastój w komisjach; frustracja Joffego z powodu Moskwy 

Rozdział VIII

Traktat definitywny – kryzys i przełom

• Litwa i Białoruś: sowiecki dylemat
• Kwestia traktowania jeńców wojennych
• Nieufność i napięcie
• Kwestia rezerw złota
• Sowiecka nota do Litwy
• Kryzys rokowań
• Zmagania Cziczerina ze specjalistami w Moskwie
• Przedłużający się kryzys w Rydze
• Przełamanie impasu
• „Kombinacje” Krasina
• Porozumienie w sprawie repatriacji
• Porozumienie w pozostałych sprawach
• Moskwa próbuje opóźnić podpisanie traktatu
• Pokój definitywny

Rozdział IX

Realizacja postanowień traktatu

• Wzajemne oskarżenia i sowiecka gra na zwłokę
• Repatriacja
• Wytyczenie granicy w terenie
• Reewakuacja mienia
• Rewindykacja i reewakuacja dóbr kultury
• Rozrachunek
• Kwestie złota oraz wypełnienia postanowień traktatu przez Sowietów

Epilog

Mapy

Skróty źródeł

Chronologia

Bibliografia