Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej 2024

Z satysfakcją oddaję w Państwa ręce kolejny tom „Rocznika Polskiej Polityki Zagranicznej” – cyklicznej publikacji monograficznej, która od lat stanowi wyjątkowe kompendium wiedzy o miejscu i roli Polski w świecie. W monografii tej analitycy Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, eksperci w swoich dziedzinach, przedstawiają pogłębione studia nad relacjami Polski z najważniejszymi partnerami oraz nad kierunkami naszej polityki wobec głównych procesów międzynarodowych.

Rok 2024 był trzecim rokiem agresji Rosji na Ukrainę. Nie przyniósł on radykalnych zmian linii frontu, choć rosyjska ofensywa lądowa czyniła stopniowe postępy, a wzmożone ataki powietrzne niszczyły infrastrukturę i terroryzowały ukraińskie miasta. Odpowiedzią UE i NATO było ustanowienie instrumentów, które gwarantowały utrzymanie wydatnego wsparcia dla Ukrainy w wieloletniej perspektywie. Ponadto poszczególni jej partnerzy, w tym Francja, Niemcy, Polska, Wielka Brytania czy Włochy, zawierali z nią dwustronne układy o współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa. Wydarzenia na Ukrainie nadal miały przemożny wpływ na działania międzynarodowe Polski, a często je wręcz definiowały, zwłaszcza w zakresie polityki bezpieczeństwa i wschodniej.

W 2024 r. nadal trwała – od października 2023 r. – wojna Izraela z Palestyną w Strefie Gazy.  Co więcej, Izrael zaatakował przywódców Hezbollahu, a następnie wkroczył ze swoim wojskiem do południowego Libanu. Ponadto pod koniec roku upadek reżimu Baszara al-Asada w Syrii zakończył jeden z najkrwawszych konfliktów na Bliskim Wschodzie. Zmiany zapoczątkowane w Libanie i Syrii istotnie ograniczyły wpływy Rosji i Iranu w regionie.

Z kolei w Stanach Zjednoczonych wybory prezydenckie pod koniec 2024 r. wygrał Donald Trump. Zapowiedział on rewizję dotychczasowej polityki amerykańskiej, tj. mniejsze globalne zaangażowanie, zaostrzenie polityki handlowej i migracyjnej oraz szybkie zakończenie wielu wojen, w tym w Ukrainie i w Strefie Gazy. Wygrana Trumpa wzbudziła jednocześnie w Europie sporo obaw o przyszłość i trwałość sojuszu transatlantyckiego, w tym amerykańskiej obecności wojskowej.

Jarosław Ćwiek-Karpowicz

Spis treści

Autorzy – analitycy w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych.       5

Wykaz skrótów nazw ministerstw.........................................................       7

Od Redaktora naczelnego......................................................................       9

I. Podstawy polityki zagranicznej Polski

Polityka Polski w Unii Europejskiej.......................................................     15

Stefania Kolarz, Tomasz Zając

Polityka bezpieczeństwa RP...................................................................     28

Artur Kacprzyk, Aleksandra Kozioł, Wojciech Lorenz

Zagraniczna polityka gospodarcza Polski..............................................     40

Piotr Dzierżanowski

II. Polityka Polski wobec wybranych państw i ugrupowań regionalnych

Polityka Polski wobec Stanów Zjednoczonych............................    53

Andrzej Dąbrowski, Mateusz M. Piotrowski

Polityka Polski wobec Niemiec..............................................................     65

Łukasz Jasiński

Polityka Polski wobec Francji................................................................     77

Amanda Dziubińska

Polityka Polski wobec Wielkiej Brytanii................................................     91

Przemysław Biskup

Polityka Polski wobec Rosji....................................................................   102

Aleksandra Kozioł

Polityka Polski wobec ChRL...................................................................   112

Marcin Przychodniak

Polityka Polski w Grupie Wyszehradzkiej.............................................   121

Łukasz Ogrodnik

Polityka Polski wobec Ukrainy...............................................................   134

Maria Piechowska

Polityka Polski wobec Białorusi.............................................................   146

Anna Maria Dyner

Polityka Polski wobec państw bałtyckich .............................................   154

Kinga Dudzińska

Polityka Polski wobec Japonii i Korei Południowej w latach 2023–2024              166

Oskar Pietrewicz

Polityka Polski wobec państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej
w 2024 r..................................................................................................   182

Sara Nowacka, Michał Wojnarowicz*

III. Wybrane zagadnienia polskiej polityki zagranicznej

Polityka Polski wobec Kanady w latach 2022–2024.............................   203

Paweł Markiewicz

Polska wobec współpracy regionalnej po agresji Rosji na Ukrainę
(2022–2024)............................................................................................   215

Łukasz Ogrodnik, Jakub Pieńkowski, Tomasz Żornaczuk