Między islamem a kemalizmem. Problem demokracji w Turcji

Książka jest cenną pozycją przedstawiającą sytuację polityczno-społeczną współczesnej Turcji. Pozwala zrozumieć zmiany zachodzące w tym kraju od proklamowania republiki po dzień dzisiejszy. Jest to na rynku wydawniczym pierwsza tak obszerna pozycja politologiczna opracowana z zastosowaniem nowoczesnych metod badawczych. Autor stawia pytanie o to, czy islam jest czynnikiem decydującym o braku przynależności Turcji do wspólnoty państw opartej na takich wartościach, jak demokracja w ujęciu zachodnim i wynikający z niej system praw człowieka. Podejmuje zagadnienie nie tylko nowatorskie, aktualne i interesujące, lecz także jakościowo ważne w sferze naukowych  dociekań.

ks. prof. Henryk Skorowski, prorektor UKSW

Książka jest cenną pozycją przedstawiającą sytuację polityczno-społeczną współczesnej Turcji. Pozwala zrozumieć zmiany zachodzące w tym kraju od proklamowania republiki po dzień dzisiejszy. Jest to na rynku wydawniczym pierwsza tak obszerna pozycja politologiczna opracowana z zastosowaniem nowoczesnych metod badawczych. dr Danuta Chmielowska, Instytut Orientalistyczny UW Temat oddziaływania islamizmu i kemalizmu na funkcjonowanie państwa i społeczeństwa tureckiego nie był dotąd w Polsce podejmowany w pogłębionych analizach, a jest żywy w naukowym dyskursie w Turcji i akademickich ośrodkach Europy. Końcowa konkluzja nie będzie, być może, miła sercu części tureckich dyplomatów i intelektualistów, ale jest rzetelna i oparta na bogatym materiale faktograficznym.

dr Andrzej Ananicz, były ambasador RP w Turcji Dr Adam Szymański Politolog, analityk w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych, wykładowca w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendysta Programu Start 2007 Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz uniwersytetów w Bonn, Konstancji, Wiedniu, Berlinie i Ankarze. Ekspert w sprawach rozszerzenia Unii Europejskiej, systemu politycznego i polityki zagranicznej Turcji, a przede wszystkim relacji Turcji z UE. Autor wielu publikacji: książek (m.in. System konstytucyjny Turcji), artykułów, analiz i ekspertyz.

Spis treści: 

Wstęp  7

Rozdział 1

Zagadnienia wprowadzające (s. 27)

Zarys systemu politycznego Turcji (s. 27)

Islam w Turcji (s. 31)

• Religia a państwo (s. 33)
• Proces „reislamizacji” (s. 39)
• Islam i religijne tradycje w życiu codziennym Turków (s. 50)

Kemalizm w Turcji (s. 56)

Rozdział 2

Demokracja i prawa człowieka w Turcji – zastrzeżenia środowisk zachodnich i tureckich (s. 73)

Zastrzeżenia podstawowe (s. 75)

• Nadmierna rola wojska w systemie politycznym Turcji (s. 76)
• Nieprzestrzeganie praw mniejszości etnicznych – problem kurdyjski (s. 86)
• Kara śmierci oraz stosowanie tortur i przemocy. Ograniczanie praw człowieka w zakładach karnych (s. 105)
• Naruszanie wolności słowa (s. 123)
• Nieprzestrzeganie wolności sumienia i wyznania (s. 133)
• Naruszanie zasady równouprawnienia kobiet i mężczyzn (s. 148)

Pozostałe zastrzeżenia (s. 164)

• Arbitralne aresztowanie/zatrzymanie oraz odmawianie prawa do uczciwego sądu (s. 165)
• Naruszanie wolności stowarzyszania się i wprowadzanie zakazów  działania partii politycznych (s. 175)
• Uchybienia dotyczące wolności zgromadzeń (s. 183)

Rozdział 3

Islam i demokracja w Turcji (s. 188)

Islam a demokracja – rozważania teoretyczne (s. 188)

Turecka rzeczywistość – odniesienie do związanych z islamem zarzutów naruszania zasad demokracji i praw człowieka (s. 204)

Zagrożenie tureckiej demokracji fundamentalizmem islamskim (s. 223)

• Uwagi wstępne (s. 224)
• Radykalni islamiści w Turcji (s. 226)
• Umiarkowani islamiści w Turcji (s. 230)
• Partie polityczne (s. 230)
• Umiarkowani islamiści na pograniczu islamu politycznego i społeczno-kulturowego (s. 248)

Rozdział 4

Kemalizm i demokracja w Turcji (s. 258)

Nacjonalizm i laicyzm a demokracja – rozważania teoretyczne (s. 258)

• Nacjonalizm a demokracja (s. 258)
• Laicyzm a demokracja (s. 262)

Turecka rzeczywistość – odniesienie do zarzutów związanego z kemalizmem naruszania zasad demokracji i praw człowieka (s. 269)

• Nacjonalizm a naruszenia zasad demokracji i praw człowieka w Turcji (s. 270)
• Ideologia (s. 271)
• Podmioty odpowiedzialne za ochronę ideologii (s. 280)
• Wpływ nacjonalizmu na koncepcję społeczeństwa i obywatelstwa państwa (s. 285)
• Laicyzm a demokratyczne deficyty w Turcji (s. 289)
• Konkluzje (s. 299)

Aneksy (s. 307)

1. Słowniczek terminów tureckich i arabskich (s. 307)
2. Wybrane przepisy Konstytucji Republiki Turcji z 1982 r. dotyczące praw człowieka (s. 313)
3. Tabele (s. 321)

Literatura (s. 325)

Wykaz skrótów (s. 364)

Indeks osobowy (s. 367)

Recenzje:

"Puls świata"