Polacy i ziemie polskie w dobie wojny krymskiej

"Badania historyków związane z epoką wojny krymskiej, kształtowania się wtedy nowoczesnych narodów i narodowości oraz nowych struktur państwowych posiadają szczególne znaczenie w okresie jednoczenia naszego kontynentu, łączenia Zachodu ze Wschodem europejskim i przystępowania nowych państw do Unii Europejskiej."

"Zapomniana wojna krymska była wojną polską. I wiedzieli to pradziadowie sto pięćdziesiąt czy sto lat temu. Wydarzenia dwóch dwudziestowiecznych wojen światowych przesłoniły tę, którą Polacy w XIX w. nazywali wojną wschodnią. Wojna krymska była wojną polską, albowiem od Morza Bałtyckiego po stepy Ukrainy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej czekano… Czekano, że wkroczą od południa czerwone spodnie (Francuzi) lub od północy desant z okrętów (Anglicy). Czekali ci – nie nazbyt liczni wśród elit polskich – którzy tworzyli ruch niepodległościowy, polską Irredentę. Dlaczego przeciwnicy Rosji nie wkroczyli? Dlaczego polscy niepodległościowcy byli nieliczni, dlaczego nie doszło do wybuchu powstania w momencie, zdałoby się na pierwszy rzut oka, wyjątkowo dogodnej koniunktury międzynarodowej? Staramy się w naszej książce udzielić, choć częściowej, odpowiedzi na te pytania."

Jerzy W. Borejsza (fragment z Wstępu)

Spis treści: 

Słowo wstępne. Zapomniana wojna (s. 7)

• „Zasada narodowości” od Wiosny Ludów do wojny krymskiej (s. 11)

Jerzy W. Borejsza

• Imperium Rosyjskie wobec kwestii narodowych a problem ewolucjirosyjskiej idei narodowej (w epoce wojny krymskiej) (s. 28)

Henryk Głębocki

• Wielość obrazów wojny krymskiej w oczach Wielkiej Emigracji (s. 63)         

Krzysztof Marchlewicz

• Następstwa wojny krymskiej. Chłopskie rozruchy wiosną 1855 r. w majątkach polskiej i rosyjskiej szlachty w guberni kijowskiej (s. 83)    

Elżbieta Orman   

• Działalność Sadyka Paszy w czasie wojny krymskiej na tle jego relacji z obozem Czartoryskich (s. 104)         

Paweł Wierzbicki

• Oficerowie rosyjscy polskiego pochodzenia wobec wojny krymskiej (s. 126)

Wiesław Caban

• Uczestnicy wojny krymskiej – zesłańcy postyczniowi (s. 135)  

Wiktoria Śliwowska

• Adampolskie ślady wojny krymskiej (s. 149)

Jerzy Drożdż

• Źródła do dziejów wojny krymskiej w Bibliotece Książąt Czartoryskich (s. 180)

Janusz Pezda

• Źródła do dziejów wojny krymskiej w zbiorach Biblioteki Polskiej i Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu (s. 187)

Janusz Pezda

• Krajobrazy po bitwie. O fotografiach wojny krymskiej (s. 191)            

Danuta Jackiewicz

• Źródła do dziejów wojny krymskiej w Bibliotece Kórnickiej (s. 214)

Joanna Nowak

• Wojna krymska jako pierwsza nowoczesna wojna Europy w dziele Jana Gotliba Blocha "Przyszła wojna" (s. 233)        

Grzegorz P. Bąbiak
 

• Zapis dyskusji na konferencji „Wojna krymska – konfrontacja różnych cywilizacji” (Warszawa, 6 października 2006 r.) (s. 245)

Summary (s. 259)

Indeks (s. 271)