Polska w świecie kolonialnym, 1918-1939. Aspiracje a rzeczywistość

„W traktowaniu o problematyce takiej jak polskie aspiracje kolonialne trudno o umiar w ocenach, niełatwo o wyważenie racji i powściągliwą narrację. Odnoszę wrażenie, że dr. Puchalskiemu to się udało”. – prof. Marek Kornat

„Polskie marzenia i nadzieje kolonialne okresu międzywojennego zazwyczaj postrzega się z zażenowaniem jako frywolną lub wręcz zabawną fanaberię. (…) Puchalski udowadnia coś zupełnie przeciwnego. (…) Wydaje się, że intencją autora było ukazanie, w jaki sposób Polska zamierzała zrealizować swoje aspiracje, dostosowując się do współczesnej rzeczywistości kolonialnej. Fakt, że próby te zakończyły się niepowodzeniem, nie dowodzi ich absurdalności”. – prof. Jan Kieniewicz

„(…) Monografia zręcznie sytuuje II Rzeczpospolitą w szerszym kontekście wyzwań gospodarczych i politycznych okresu międzywojennego. Dogłębnie badając i wykorzystując różnorodne źródła pierwotne i wtórne, Puchalski stworzył imponujące studium, które znacznie poszerza naszą wiedzę na temat dyplomacji, kolonializmu i praktyk imperialnych w XX wieku”. – prof. Matthew Yokell

Spis treści

Spis ilustracji (10)

Spis tabel (11)

Wykaz skrótów, akronimów i metonimów (12)

Podziękowania (14)

Przedmowa do wydania polskiego (15)

Przedmowa (23)

Wstęp (27)

I.1. Polska jako państwo postimperialne (29)

I.2. Ku zwrotowi kolonialnemu w polskiej historiografii (34)

I.3. Płynny porządek światowy (39)

I.4. O metodologii, źródłach i strukturze książki (47)

1. Od emigrantów do kolonistów. Kierowanie emigracji do Ameryki Południowej, 1918–1932 (51)

1.1. Od emigrantów do kolonistów (53)

1.2. Polskie Towarzystwo Kolonialne / Emigracyjne (56)

1.3. Gustawa Załęckiego program kolonialny (61)

1.4. Emigracja do Ameryki Południowej pod kontrolą państwa (63)

1.5. Złudzenia Ukajali (66)

1.6. Orzeł Biały w Espirito Santo (74)

1.7. Powrót do Parany (78)

1.8. Wnioski (81)

2. Pomiędzy centrum a peryferiami. Ku odnowie państwa postimperialnego, 1918–1932 (83)

2.1. Na paryskiej konferencji pokojowej (85)

2.2. Madagaskar, odcinek 1 (87)

2.3. Z Gdyni do Afryki (90)

2.4. Ucieczka z peryferii, wkroczenie w nowoczesność (98)

2.5. Zjednoczeni dla Afryki (107)

2.6. Ekspansja kolonialna a misje katolickie (115)

2.7. Wnioski (117)

3. Solidarność europejska. Osadnictwo w Afryce, 1928–1934 (119)

3.1. Badanie płaskowyżu Angoli (121)

3.2. Zaangażowanie w portugalską politykę kolonialną (127)

3.3. „Akcja kolonialna” Polski w Angoli za rządów Salazara (132)

3.4. Konflikty ideologiczne i spory personalne w Quipeio (138)

3.5. Zwrot ku posiadłościom francuskim (142)

3.6. Wnioski (146)

4. Prometeusz spętany. Polska wytycza własny kurs, 1934–1936 (147)

4.1. Polski gambit – propozycja Liberii dla Polski (148)

4.2. „Plan akcji liberyjskiej” – kolonializm prometejski w praktyce (156)

4.3. „Zamieniliśmy drewno na kijki” (161)

4.4. Przebieg i upadek polskiego projektu handlowego w Liberii (168)

4.5. Karaibskie interludium: polska misja na Haiti (172)

4.6. „Wilki w owczych skórach” – wzrost antypolskich postaw w Liberii   175)

4.7. Zamach stanu? Kres kolonializmu prometejskiego (179)

4.8. Na odcinku etiopskim: Prometeusz niechętny (183)

4.9. Wnioski (189)

5. Ku reformie systemu Wilsonowskiego. Józef Beck i kwestia kolonialna, 1936–1939 (191)

5.1. Powrót kwestii kolonialnej (194)

5.2. Polska agenda kolonialna na forum Ligi Narodów (199)

5.3. Krajowa i zagraniczna krytyka planów kolonialnych Becka (205)

5.4. Porażka wielostronnych wysiłków Becka (211)

5.5. Plany kolonialne Becka na użytek wewnętrzny (216)

5.6. Odwracanie uwagi Niemców Afryką (219)

5.7. Między appeasementem europejskim a kolonialnym (223)

5.8. Kwestia kolonialna w roku 1939 (228)

5.9. Wnioski (233)

6. Użyteczni za granicą, niechciani w kraju. Żydzi a projekty kolonialne, 1936–1939 (237)

6.1. Żydzi a ekspansja kolonialna międzywojennej Polski (238)

6.2. Emigracja żydowska jako element kwestii kolonialnej (243)

6.4. Projekt madagaskarski (256)

6.5. Madagaskar – kierunek emigracji czy pionierstwa kolonialnego? (260)

6.6. Kampania Becka na rzecz żydowskiej emigracji (268)

6.7. Wykluczenie Żydów z projektów kolonialnych (277)

6.8. Wnioski (277)

7. Ostatni wysiłek. Tajna działalność gospodarcza, 1936–1939 (281)

7.1. Międzynarodowa spółka na rzecz osadnictwa w Ameryce Południowej (281)

7.2. Konglomerat kolonialny dla ekspansji handlowej w Afryce (290)

7.3. Reforma projektu madagaskarskiego (293)

7.4. Rekonesans konsularny (297)

7.5. Penetracja południowo-wschodniej Afryki (301)

7.6. Epilog: z uchodźców i żołnierzy w kolonistów (308)

7.7. Wnioski (317)

Podsumowanie (319)

Bibliografia (325)

Indeks  (361)